تا به حال به بافت فرش های دستباف توجه کرده اید؟
هر دوتار قالی دانه به دانه توسط بافنده گره زده می شوند ودر نهایت قطره قطره جمع گردد، وانگهی دریا شود. بله، مجموع همین گره هاست که قالی را تشکیل می دهد. با توجه به اینکه بعد از گره زدن نخ را با تیغ می برند، اندازه گره ها متفاوت است. به همین جهت است که اگر فرش را بلافاصله بعد از اتمام بافت ببینید سطحی ناهموار دارد و حتی ممکن است نقشه آن به درستی مشخص و واضح نباشد.
در این مقاله قصد داریم به تفصیل در مورد پرداخت فرش، نحوه آن و لزوم انجام آن صحبت کنیم.
خب همانطور که گفتیم بعد از اتمام بافت فرشهای دستباف، لازم است تا تمامی نخ ها یا به اصطلاح پرز قالی به یک اندازه کوتاه شوند. به این عملیات در اصطلاح، پرداخت فرش میگوییم. بدینوسیله سطح فرش صاف و یکسان و نقشه آن به خوبی نمایان می شوند.
البته لازم است بگوییم که هم فرش های دستباف و هم فرش های ماشینی، دارای این پرز های اضافه هستند و در واقع هر دو نوع فرش، نیاز به انجام عملیات پرداخت دارند.
لازم است بگوییم که پرداخت فرش در دو زمان صورت می گیرد. اول در زمان بافت فرش و بعد پس از پایان بافت.
مورد اول دقیقا در طی مدت زمانی که فرش بافته می شود و توسط بافنده انجام میگیرد.در این روش بافنده پس از بافت دو تا چهار رج(ردیف) از قالی، نخ ها و پرز های اضافی را با قیچی کوتاه و یکدست می کند. در اینجا ایرادات بافت فرش مشخص و رفع می گردد.
در مورد فرش های دستباف، پرداخت فرش به دو شیوه سنتی و ماشینی قابل انجام است. در شیوه سنتی، پرداخت کار با استفاده از تیغ و به صورت دستی، سطح فرش را صاف و صیغلی می کنند. که البته لازم به ذکر است، این کار نیاز به تبحر بالایی جهت انجام دارد و کار هر کسی نیست. اما در روش پرداخت ماشینی، پرداخت کار به وسیله ی یک ماشین تراش برق خاص سطح فرش را صاف و پرزهای اضافی آن را می گیرد. در حال حاضر، پرداخت به روش ماشین رایج است.
در مورد پرداخت فرش با ماشین تراش، لازم است بگوییم که اگه سطح فرش بیش از اندازه تراشیده و کوتاه شود، میتواند به فرش آسیب برساند و حتی موجب کاهش طول عمر آن شود. به فرشی که بیش از اندازه تراشیده شده در اصطلاح ته خواب یا خواب کوتاه می گویند. همینطور می تواند باعث افت شدید کیفیت و ارزش مادی فرش شود.
دقیقا به همین دلیل است که میگوییم پرداخت فرش یک کار بسیار حساس و دقیق است که حتما باید توسط یک شخص متخصص و متبحر انجام بگیرد. در غیر اینصورت تمام زحمات بافنده و دارایی مالک فرش از بین می رود.
پس در کل به یک دلیل ساده باید پرداخت فرش را انجام دهیم. ما میخواهیم هنر قالی باف و نقشه کش و طرح قالی را به وضوح و زیبایی ببینیم.
یکی دیگر از سبک های پرداخت فرش، پرداخت آن به روش برجسته است که به وسیله یک قیچی مخصوص به نام قیچی سرنخ انجام می شود. این روش پرداخت بیشتر در مورد تابلو فرش ها کاربرد دارد. درست است که این روش پرداخت برای هر فرشی قابل انجام است اما هر فرشی با این روش زیباتر نمی شود. برای این که پرداخت کار بتواند از این روش استفاده کند، لازم است بافنده ارتفاع نخ ها را بین ۳ تا ۳/۵ سانتی متر در نظر بگیرد.
همه فرش های دستباف یا ماشینی پس از بافت پرداخت می شوند. اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید که فرش های دستباف را می توان پس از مدتی دوباره روگیری کرد. این روگیری زمانی انجام می شود که فرش کهنه شده باشد یا رنگ و لعاب اولیه ی خود را از دست داده باشد. در این زمان پرداخت یک اقدام مناسب جهت برگرداندن زیبایی فرش است.
اگر فرش ابریشمی دارید باید در زمان انتخاب پرداخت کار دقت دو چندان داشته باشید. چون این فرش ها قیمت بالاتری دارند و نخ ابریشم نیز ذاتا لطیف تر از پشم و کرک است. قالیشویی فرش واش(رکن آبادی) با بیش از سی و پنج سال تجربه در انجام امور مرتبط با فرش دستباف، می تواند برای شما یک انتخاب امن باشد.
در این مقاله سعی کردیم شما را با پرداخت فرش، شیوه های انجام آن و لزوم انجام آن توسط یک فرد متبحر آشنا کنیم. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد.